Κυριακή 24 Ιανουαρίου 2021

Τι «Φυσική» θέλουμε να γνωρίζει ο μέσος πολίτης αυτής της χώρας (και του κόσμου γενικότερα);


   Δυστυχώς, ένα σύστημα επικεντρωμένο γύρω από τις εξετάσεις αναδεικνύει πιο πολύ τη στείρα απομνημόνευση, την ακαδημαϊκή γνώση και τη στυγνή ασκησεολογία, και όχι τις καθημερινές γνώσεις και δεξιότητες (το γνωρίζουμε, αποδεικνύεται και από το διεθνές τεστ PISA όπου είμαστε στις τελευταίες θέσεις στις χώρες του ΟΟΣΑ: https://tinyurl.com/y8kbh62w). Μιας και όλα είναι αλυσίδα, δυστυχώς παρασέρνονται και οι μικρότερες τάξεις στο ίδιο μοτίβο. Από τη μία η ασκησεολογία βοηθάει τους μαθητές που θα περάσουν στις αντίστοιχες σχολές για να εμβαθύνουν και να μπορέσουν να ανταποκριθούν. Από την άλλη δημιουργείται ένας "τοίχος" που κρατάει πολλούς μαθητές, και μετέπειτα ενήλικες, μακριά από τις Φυσικές Επιστήμες. Τα τελευταία χρόνια γίνονται προσπάθειες για να αναστραφεί αυτό το σκηνικό και είναι στο χέρι μας να αγαπήσουν περισσότεροι τις Φυσικές Επιστήμες και να αναδείξουμε τον "μαγικό κόσμο" που αυτές εμπεριέχουν.
    Θα ήταν προτιμότερο οι απόφοιτοι Λυκείου (ως γενική παιδεία) να έχουν καλλιεργήσει γνώσεις και δεξιότητες καθημερινής ζωής, κριτική σκέψη και να γνωρίζουν εφαρμογές Φυσικής του 20ου και 21ου αιώνα (η συντριπτική πλειονότητα της Φυσικής που διδάσκεται φτάνει μέχρι και τον 19ο αιώνα - δυστυχώς το 2015 σταμάτησε να διδάσκεται ένα από τα καλύτερα σχολικά βιβλία Φυσικής Γενικής Παιδείας: https://tinyurl.com/yxz3pqza). Στηριζόμενοι σε βασικές αρχές και νόμους, θα ήταν πιο χρήσιμο και πιο ενδιαφέρον να γνωρίζουν τα εξής (ενδεικτικά, κάποια από αυτά διδάσκονται ή συνδέονται με άλλα μαθήματα, το θέμα είναι πώς, αν τους αρέσει και τι τους μένει τελικά):
-Πώς περάσαμε από τους φυσικούς φιλοσόφους της αρχαιότητας στους πρώτους φυσικούς της αναγέννησης (Φυσική Φιλοσοφία και Ιστορία των Επιστημών).
-Ποια είναι η θέση του ανθρώπου στη Γη και στο Σύμπαν (και να βάζουμε, αντιστοίχως, ανθρώπους και συμπεριφορές στη θέση στους).
-Ποιες είναι οι πηγές ενέργειας και πώς θα δημιουργήσουμε ένα μέλλον στηριζόμενο στην αειφορία.
-Ποιες διεργασίες οδηγούν, αργά ή γρήγορα, τα χημικά από τα σκουπίδια, αποτσίγαρα και φυτοφάρμακα που απορρίπτουμε στο περιβάλλον να φτάνουν στο φαγητό μας (μικροπλαστικά έχουν βρεθεί μέσα σε οργανισμούς ακόμη και στην Ανταρκτική: https://tinyurl.com/y8d7gv6f, αλλά όσοι ρυπαίνουν δεν δείχνουν να πείθονται).
-Ποια είναι η συμβολή της Φυσικής στην εξέλιξη της Τεχνολογίας (και τη δημιουργία προσιτής τεχνολογίας) και στη βελτίωση της ζωή μας (αλλά ΚΑΙ στα αρνητικά, για να μαθαίνουμε από τα λάθη μας και να βελτιωνόμαστε).
-Τι διαφορά έχει ένας λαμπτήρας πυρακτώσεως από έναν λαμπτήρα αλογόνου και έναν λαμπτήρα led.
-Πώς λειτουργεί ο φορτιστής που φορτίζουμε τα κινητά μας και άλλες συσκευές που χρησιμοποιούμε στην καθημερινή μας ζωή.
-Πώς αποθηκεύονται οι πληροφορίες σε ένα ¨φλασάκι¨ μνήμης.
-Ποια είναι η σχέση της Φυσικής με τις Τέχνες.
-Πώς επενεργεί η Φυσική στη φαντασία και στη δημιουργική σκέψη.
-Πώς συνδέεται η Φυσική με άλλες επιστήμες (διαθεματικότητα).
-Πώς δημιουργούνται οι σεισμοί, τα ηφαίστεια, οι κεραυνοί, οι παλίρροιες και άλλα φαινόμενα στον πλανήτη μας.
-Τι είναι το φως και ο ήχος και πώς συνδέονται με όσα βλέπουμε και ακούμε στην καθημερινή μας ζωή.
-Από τι αποτελείται η ύλη.
-Τι είναι η πυρηνική ενέργεια και η ραδιενέργεια (που το κινητό μας ΔΕΝ εκπέμπει, αλλά λαμβάνει/εκπέμπει ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία ορισμένων συχνοτήτων).
-Πώς αλλάζουν οι φυσικοί νόμοι όταν περνάμε από τον μακρόκοσμο στον μικρόκοσμο.
-Τι προβλέπει η Ειδική και η Γενική Θεωρία της Σχετικότητας του Albert Einstein.
-Τι έργο έχει αφήσει στην ανθρωπότητα ο Nicola Tesla.
-Τι κάνουν τόσοι επιστήμονες μαζεμένοι σε ένα ερευνητικό κέντρο που λέγεται CERN (στο οποίο συμμετέχει και η χώρα μας).
-Ποιες ανακαλύψεις των φυσικών άλλαξαν τον ρου της ιστορίας.
-Ποιοι είναι οι πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος.
-Τι είναι οι διαστημοσυσκευές Voyager 1 και 2.
-Πώς δημιουργούνται τα άστρα και οι μελανές οπές.
-Τι έρευνες κάνουμε για την αναζήτηση εξωγήινης ζωής και πλανητών που θα μπορούσαν να φιλοξενήσουν τον άνθρωπο και άλλους οργανισμούς.
-Ποια είναι η επικρατέστερη επιστημονική θεωρία για τη δημιουργία και εξέλιξη του σύμπαντος.
-Να έχουν αίσθηση των βασικών φυσικών μεγεθών (μέτρο, δευτερόλεπτο, χιλιόγραμμο κτλ.).
-Να μπορούν να χειρίζονται όργανα μετρήσεων, εργαλεία και διατάξεις και να εκτελούν με ασφάλεια μερικά πειράματα Φυσικής με απλά υλικά.
-Να αναγνωρίζουν μερικούς αστερισμούς και να μπορούν να προσανατολίζονται.
-Να έχουν κριτική σκέψη και να αναγνωρίζουν τα διακριτά όρια μεταξύ επιστήμης και τσαρλατανισμού (η Γη ΔΕΝ είναι επίπεδη, οι μικροοργανισμοί και τα άτομα υπάρχουν και ας μην φαίνονται με γυμνό μάτι, σε αντικείμενο στη Γη που αιωρείται ακίνητο μπροστά μας ασκούνται οπωσδήποτε δυνάμεις και η συνισταμένη τους είναι μηδέν, η ενέργεια διατηρείται και δεν μπορεί να παραχθεί από το μηδέν κτλ.).
-Να μπορούν να συνεργάζονται και να αναζητούν κοινές λύσεις.
-Να αποκτήσουν μεταγνωστικές ικανότητες, να ερμηνεύουν τον φυσικό κόσμο και να μπορούν να εξηγούν σε τρίτους όσα γνωρίζουν.
    Ο αγώνας για έναν καλύτερο κόσμο και ουσιαστικότερες Φυσικές Επιστήμες για όλους συνεχίζεται. Αβραάμ Αποστολακάκης, αρχική ανάρτηση 29/6/2020

Το βιβλίο Φυσικής Γενικής Παιδείας που διδάσκονταν από το 1999 έως το 2015. Ένα από τα καλύτερα σχολικά βιβλία Φυσικής που με λίγες αλλαγές θα μπορούσε να βελτιωθεί σημαντικά. Κρίμα που σταμάτησε να διδάσκεται.


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου