Από το ερευνητικό κέντρο CERN στο 1ο ΕΠΑΛ Αρκαλοχωρίου. Ένα μικρό ιστορικό.

 Από το ερευνητικό κέντρο CERN στο 1ο ΕΠΑΛ Αρκαλοχωρίου. Ένα μικρό ιστορικό.

1999: Πρώτη σχολική επαφή με το CERN με το βιβλίο Φυσικής Γ' Λυκείου Γενικής Παιδείας (https://tinyurl.com/29c3b7da), ένα από τα καλύτερα βιβλία Φυσικής που έχουν περάσει από τα σχολεία (πραγματική αποκάλυψη), το οποίο δυστυχώς σταμάτησε να διδάσκεται (https://tinyurl.com/2t7hp3dr).

2000-2005: Νέοι ορίζοντες στο τμήμα Φυσικής του Α.Π.Θ.

2009: Εξετάσεις του ΑΣΕΠ Εκπαιδευτικών με τις οποίες διορίστηκα, με το ένα θέμα Ειδικής Διδακτικής να αφορά τις εξελίξεις στο CERN (https://tinyurl.com/3k2ru93k). Για διαβασμένους και ενημερωμένους.

2013: Αναφορά-αφιέρωμα για το CERN και το σωματίδιο Higgs στο βιβλίο μου "Μαγεία Αγάπη Νοσταλγία" (https://apostolakakis.blogspot.com/p/blog-page_5292.html).

8/2023: Eπιμόρφωση στο CERN στη Γενεύη, ένα όνειρο ζωής που έγινε πραγματικότητα (https://apostolakakis.blogspot.com/p/cern.html).

12/2023: Διάχυση της γνώσης στη σχολική κοινότητα με δύο ζωντανές διαδικτυακές ξεναγήσεις με τους ανιχνευτές ATLAS και ALICE και την επιμορφωτική-ενημερωτική εκδήλωση για μαθητές και καθηγητές στο 1ο ΕΠΑΛ Αρκαλοχωρίου (https://tinyurl.com/4mxwede5)

Έπεται συνέχεια...

"Η επιστήμη ανταποκρίνεται κατ’ αρχάς σε μια ανάγκη που χαρακτηρίζει τον άνθρωπο ως άνθρωπο: την ανάγκη να γνωρίσει". Victor Weisskopf, Η κβαντική επανάσταση

Ολοκλήρωση του μαθητικού προγράμματος "Φύση και Φυσικές Επιστήμες"

"Να βγάζετε τα παιδιά στη φύση"

Αν ήταν να γράψω μία πρόταση για το μαθητικό πρόγραμμα, θα ήταν αυτή. Είχα τη χαρά να συνεισφέρω εθελοντικά στην εκπαιδευτική κοινότητα αναλαμβάνοντας επιστημονικά υπεύθυνος του προγράμματος του Πεζοπορικού Ομίλου Ηρακλείου, που στηρίζει επίσης εθελοντικά τις πεζοπορίες, με σημαντικές ώρες εργασίες στις πεζοπορίες και στο γραφείο. Τελικά, άξιζε, μιας και πάνω από 450 μαθητές/μαθήτριες και συνοδοί γονείς/εκπαιδευτικοί συμμετείχαν σε τουλάχιστον μία πεζοπορία (από τις 600 συνολικά συμμετοχές) αφήνοντας για λίγο τις οθόνες. Τα σχόλια ήταν θετικότατα και αποτυπώθηκαν στα Padlet (εδώ: https://tinyurl.com/m8eu329h), αλλά και προφορικά. 

Η συνολική αποτίμηση του προγράμματος βρίσκεται εδώ: https://tinyurl.com/bdzb4amr

Θα σταθώ στο σχόλιο της Κατερίνας Νικηφοράκη:

"Θέλω πολύ να ευχαριστήσω τον πεζοπορικό όμιλο για την

δραστηριότητα των μαθητικών πεζοποριών. Είναι αξιοθαύμαστο

να προσφέρουν τον χρόνο τους και τα μέσα για να έχουν οι

μαθητές αυτήν την καταπληκτική εμπειρία... Κάθε φορά τα

παιδιά γεμίζουν μαγικές εικόνες, γνώσεις, γνωρίζουν τον τόπο

τους. Ως γονιός ευχαριστώ από καρδιάς, είναι κάτι που μόνη μου

δεν θα μπορούσα να προσφέρω στα παιδιά, και είναι πραγματικά

μοναδική η εμπειρία που αποκομίζουμε όλοι μας από την φύση

αλλά και από την ποιότητα των ανθρώπων που στηρίζουν τις

μαθητικές πεζοπορίες... Μακάρι να ήταν περισσότερες! Με

εκτίμηση".

Δραστηριότητες στο Βουλισμένο Αλώνι στα πλαίσια του μαθητικού προγράμματος

Καλύτερα φθαρμένο, παρά αχρησιμοποίητο.

Η πρώτη "απώλεια" για φέτος στο εργαστήριο Φυσικών Επιστημών είναι το πρoσομοίωμα του διαφράγματος από το ανθρώπινο πρόπλασμα. Ένα κομμάτι που όντως μπαίνει δύσκολα και σφηνώνει κάτω από τα πνευμόνια. Καλύτερα, όμως, ένα εργαστήριο με κάποιες φυσιολογικές φθορές από τους μαθητές, παρά ένα αλώβητο εργαστήριο χωρίς να έχει χρησιμοποιηθεί ποτέ, ίσως μόνο για επίδειξη από τον εκπαιδευτικό.

Το φθαρμένο διάφραγμα από το ανθρώπινο πρόπλασμα

Συναρμολογώντας το ανθρώπινο πρόπλασμα

Το εργαστήριο Φυσικών Επιστημών λειτουργεί για πρώτη φορά φέτος στο 1^ο ΕΠΑΛ Αρκαλοχωρίου, και μετά το στήσιμό του τον Μάιο-Ιούνιο του 2022 είχα τη χαρά να ξεναγήσω συναδέλφους, επισκέπτες και παιδιά μας που βρέθηκαν εκεί. Αυτή τη σχολική χρονιά ξεκίνησαν τα εισαγωγικά εργαστήρια ώστε οι μαθητές να εξοικειωθούν με τους κανόνες του εργαστηρίου, τον πειραματισμό και τη συνεργασία σε ομάδες. Ένας επιπλέον στόχος είναι να δημιουργηθεί μία βάση με εικόνες των πειραμάτων ανά μάθημα (εδώ: https://tinyurl.com/mn7www48). Μακάρι να είναι ευνοϊκές οι συνθήκες, να βγει άνετα η ύλη που πιέζει (και η τράπεζα θεμάτων στην ΄Α και στη ΄Β τάξη) και φυσικά να υπάρχει ο αντίστοιχος σεβασμός στον χώρο και τη διαδικασία από τους μαθητές, ώστε να χρησιμοποιηθεί όσο γίνεται περισσότερο. Οι μαθητές το επιζητούν με χαρά και ανυπομονησία, και πολλοί μεταφέρουν ότι μπαίνουν σε αντίστοιχο εργαστήριο για πρώτη φορά ύστερα από πολλά χρόνια, και αυτό για λίγες φορές, ή για πρώτη φορά.

Παράλληλα, μπορεί να γίνει η χρήση της δωρεάν εφαρμογής phyphox για κινητά (είμαι εθελοντικά επιμορφωτής στα σεμινάρια του eTwinning, στη χρήση των κινητών τηλεφώνων και των tablets στη διδασκαλία μαθημάτων) όπου μπορούν να χρησιμοποιηθούν για μετρήσεις και πειράματα. Επίσης, με την ενίσχυση των αιθουσών με βιντεοπροβολείς και laptop, μπορεί να γίνει ένα εμπλουτισμένο μάθημα με χρήση προσομοιώσεων (π.χ. Phet), του φωτόδεντρου, των διαδραστικών βιβλίων, διαφόρων παρουσιάσεων και videos, και πολλών άλλων δυνατοτήτων που προσφέρονται. Το σχολείο έχει μπει σε μια νέα εποχή μετά τον καταστρεπτικό σεισμό στις 27/9/2021 και της πανδημίας των τελευταίων ετών, και παρά τις όποιες δυσκολίες πρέπει να προσφέρουμε ό,τι καλύτερο γίνεται.

Από τη Γη στον Άρη

 Ωραία πραγματάκια συμβαίνουν (εκτός Γης)

-Η διαστημοσυσκευή/rover Perseverance της NASA, ένα κινητό πολυεργαστήριο που έχουμε στείλει στον Άρη, έχει δημιουργήσει οξυγόνο από το διοξείδιο του άνθρακα που βρίσκεται στην ατμόσφαιρά του (πείραμα MOXIE, https://tinyurl.com/5452tpzf και https://tinyurl.com/yzxh5av6). Η μετατροπή αυτή είναι πολύ χρήσιμη και απαραίτητη σε μεγάλα διαστημικά ταξίδια, σε διαστημικές βάσεις, καθώς και στη δημιουργία συνθηκών παρόμοιων με αυτών της Γης (η διαδικασία αυτή ονομάζεται Γαιοπλασία/Terraforming - περισσότερα στο «Ταξίδι στον Κόκκινο Πλανήτη»

https://www.facebook.com/Taxidistonkokkinoplaniti

).

-Το ελικοπτεράκι/drone Ingenuity, που κάνει παρέα στο Perseverance σε απόσταση 470,5 εκατομμυρίων χιλιομέτρων μακριά από τη Γη, έκανε σήμερα την 3η και μεγαλύτερη πτήση του στην αραιή ατμόσφαιρα του Άρη (https://tinyurl.com/nwcaz2m8 και https://www.youtube.com/watch?v=0gQDnzpy1n4.

-Σε ένα chip πυριτίου, τόσο δα μικρό, κολλημένο στο Perseverance, ταξίδεψα και εγώ νοερά μαζί τους, όπως και σε προηγούμενες αποστολές (https://tinyurl.com/5yzxz9ca).

-Η Ευρωπαϊκή Διαστημική Υπηρεσία (ESA) αναζητά αστροναύτες για τις μελλοντικές της αποστολές. Οι αιτήσεις λήγουν στις 28/5/2021 (https://tinyurl.com/56wyus8w). Όσοι/όσες διαθέτετε τα προσόντα, να κάνετε αίτηση!

«Και έτσι, η φαντασιακή επιστήμη θα δώσει τη θέση της στην ιστορία των επιστημών. Ο Άρης είναι εκεί και μας περιμένει» (https://tinyurl.com/4kccdkx7).

Το "εισιτήριό" μου για τον Άρη!

Τι «Φυσική» θέλουμε να γνωρίζει ο μέσος πολίτης αυτής της χώρας (και του κόσμου γενικότερα);

   Δυστυχώς, ένα σύστημα επικεντρωμένο γύρω από τις εξετάσεις αναδεικνύει πιο πολύ τη στείρα απομνημόνευση, την ακαδημαϊκή γνώση και τη στυγνή ασκησεολογία, και όχι τις καθημερινές γνώσεις και δεξιότητες (το γνωρίζουμε, αποδεικνύεται και από το διεθνές τεστ PISA όπου είμαστε στις τελευταίες θέσεις στις χώρες του ΟΟΣΑ: https://tinyurl.com/y8kbh62w). Μιας και όλα είναι αλυσίδα, δυστυχώς παρασέρνονται και οι μικρότερες τάξεις στο ίδιο μοτίβο. Από τη μία η ασκησεολογία βοηθάει τους μαθητές που θα περάσουν στις αντίστοιχες σχολές για να εμβαθύνουν και να μπορέσουν να ανταποκριθούν. Από την άλλη δημιουργείται ένας "τοίχος" που κρατάει πολλούς μαθητές, και μετέπειτα ενήλικες, μακριά από τις Φυσικές Επιστήμες. Τα τελευταία χρόνια γίνονται προσπάθειες για να αναστραφεί αυτό το σκηνικό και είναι στο χέρι μας να αγαπήσουν περισσότεροι τις Φυσικές Επιστήμες και να αναδείξουμε τον "μαγικό κόσμο" που αυτές εμπεριέχουν.

    Θα ήταν προτιμότερο οι απόφοιτοι Λυκείου (ως γενική παιδεία) να έχουν καλλιεργήσει γνώσεις και δεξιότητες καθημερινής ζωής, κριτική σκέψη και να γνωρίζουν εφαρμογές Φυσικής του 20ου και 21ου αιώνα (η συντριπτική πλειονότητα της Φυσικής που διδάσκεται φτάνει μέχρι και τον 19ο αιώνα - δυστυχώς το 2015 σταμάτησε να διδάσκεται ένα από τα καλύτερα σχολικά βιβλία Φυσικής Γενικής Παιδείας: https://tinyurl.com/yxz3pqza). Στηριζόμενοι σε βασικές αρχές και νόμους, θα ήταν πιο χρήσιμο και πιο ενδιαφέρον να γνωρίζουν τα εξής (ενδεικτικά, κάποια από αυτά διδάσκονται ή συνδέονται με άλλα μαθήματα, το θέμα είναι πώς, αν τους αρέσει και τι τους μένει τελικά):

-Πώς περάσαμε από τους φυσικούς φιλοσόφους της αρχαιότητας στους πρώτους φυσικούς της αναγέννησης (Φυσική Φιλοσοφία και Ιστορία των Επιστημών).

-Ποια είναι η θέση του ανθρώπου στη Γη και στο Σύμπαν (και να βάζουμε, αντιστοίχως, ανθρώπους και συμπεριφορές στη θέση στους).

-Ποιες είναι οι πηγές ενέργειας και πώς θα δημιουργήσουμε ένα μέλλον στηριζόμενο στην αειφορία.

-Ποιες διεργασίες οδηγούν, αργά ή γρήγορα, τα χημικά από τα σκουπίδια, αποτσίγαρα και φυτοφάρμακα που απορρίπτουμε στο περιβάλλον να φτάνουν στο φαγητό μας (μικροπλαστικά έχουν βρεθεί μέσα σε οργανισμούς ακόμη και στην Ανταρκτική: https://tinyurl.com/y8d7gv6f, αλλά όσοι ρυπαίνουν δεν δείχνουν να πείθονται).

-Ποια είναι η συμβολή της Φυσικής στην εξέλιξη της Τεχνολογίας (και τη δημιουργία προσιτής τεχνολογίας) και στη βελτίωση της ζωή μας (αλλά ΚΑΙ στα αρνητικά, για να μαθαίνουμε από τα λάθη μας και να βελτιωνόμαστε).

-Τι διαφορά έχει ένας λαμπτήρας πυρακτώσεως από έναν λαμπτήρα αλογόνου και έναν λαμπτήρα led.

-Πώς λειτουργεί ο φορτιστής που φορτίζουμε τα κινητά μας και άλλες συσκευές που χρησιμοποιούμε στην καθημερινή μας ζωή.

-Πώς αποθηκεύονται οι πληροφορίες σε ένα ¨φλασάκι¨ μνήμης.

-Ποια είναι η σχέση της Φυσικής με τις Τέχνες.

-Πώς επενεργεί η Φυσική στη φαντασία και στη δημιουργική σκέψη.

-Πώς συνδέεται η Φυσική με άλλες επιστήμες (διαθεματικότητα).

-Πώς δημιουργούνται οι σεισμοί, τα ηφαίστεια, οι κεραυνοί, οι παλίρροιες και άλλα φαινόμενα στον πλανήτη μας.

-Τι είναι το φως και ο ήχος και πώς συνδέονται με όσα βλέπουμε και ακούμε στην καθημερινή μας ζωή.

-Από τι αποτελείται η ύλη.

-Τι είναι η πυρηνική ενέργεια και η ραδιενέργεια (που το κινητό μας ΔΕΝ εκπέμπει, αλλά λαμβάνει/εκπέμπει ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία ορισμένων συχνοτήτων).

-Πώς αλλάζουν οι φυσικοί νόμοι όταν περνάμε από τον μακρόκοσμο στον μικρόκοσμο.

-Τι προβλέπει η Ειδική και η Γενική Θεωρία της Σχετικότητας του Albert Einstein.

-Τι έργο έχει αφήσει στην ανθρωπότητα ο Nicola Tesla.

-Τι κάνουν τόσοι επιστήμονες μαζεμένοι σε ένα ερευνητικό κέντρο που λέγεται CERN (στο οποίο συμμετέχει και η χώρα μας).

-Ποιες ανακαλύψεις των φυσικών άλλαξαν τον ρου της ιστορίας.

-Ποιοι είναι οι πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος.

-Τι είναι οι διαστημοσυσκευές Voyager 1 και 2.

-Πώς δημιουργούνται τα άστρα και οι μελανές οπές.

-Τι έρευνες κάνουμε για την αναζήτηση εξωγήινης ζωής και πλανητών που θα μπορούσαν να φιλοξενήσουν τον άνθρωπο και άλλους οργανισμούς.

-Ποια είναι η επικρατέστερη επιστημονική θεωρία για τη δημιουργία και εξέλιξη του σύμπαντος.

-Να έχουν αίσθηση των βασικών φυσικών μεγεθών (μέτρο, δευτερόλεπτο, χιλιόγραμμο κτλ.).

-Να μπορούν να χειρίζονται όργανα μετρήσεων, εργαλεία και διατάξεις και να εκτελούν με ασφάλεια μερικά πειράματα Φυσικής με απλά υλικά.

-Να αναγνωρίζουν μερικούς αστερισμούς και να μπορούν να προσανατολίζονται.

-Να έχουν κριτική σκέψη και να αναγνωρίζουν τα διακριτά όρια μεταξύ επιστήμης και τσαρλατανισμού (η Γη ΔΕΝ είναι επίπεδη, οι μικροοργανισμοί και τα άτομα υπάρχουν και ας μην φαίνονται με γυμνό μάτι, σε αντικείμενο στη Γη που αιωρείται ακίνητο μπροστά μας ασκούνται οπωσδήποτε δυνάμεις και η συνισταμένη τους είναι μηδέν, η ενέργεια διατηρείται και δεν μπορεί να παραχθεί από το μηδέν κτλ.).

-Να μπορούν να συνεργάζονται και να αναζητούν κοινές λύσεις.

-Να αποκτήσουν μεταγνωστικές ικανότητες, να ερμηνεύουν τον φυσικό κόσμο και να μπορούν να εξηγούν σε τρίτους όσα γνωρίζουν.

    Ο αγώνας για έναν καλύτερο κόσμο και ουσιαστικότερες Φυσικές Επιστήμες για όλους συνεχίζεται. Αβραάμ Αποστολακάκης, αρχική ανάρτηση 29/6/2020

Το βιβλίο Φυσικής Γενικής Παιδείας που διδάσκονταν από το 1999 έως το 2015. Ένα από τα καλύτερα σχολικά βιβλία Φυσικής που με λίγες αλλαγές θα μπορούσε να βελτιωθεί σημαντικά. Κρίμα που σταμάτησε να διδάσκεται.

Ολοκλήρωση της "Τριλογίας του φωτός και της ατέρμονης αναζήτησης για την αλήθεια"

    Αγαπητοί φίλοι. Η αρχή του συγγραφικού μου ταξιδιού έγινε με το «Μαγεία Αγάπη Νοσταλγία» (https://tinyurl.com/y4coz9lh), συνεχίστηκε με το «Ταξίδι στον Κόκκινο Πλανήτη» (https://tinyurl.com/y2xjczz4) και ολοκληρώθηκε με το «Στα βήματα του Homo Sapiens» (https://tinyurl.com/y474pyq6). Τα βιβλία που εκτυλίσσονται στο παρόν, το μέλλον και το παρελθόν, αντιστοίχως, συναποτελούν την «Τριλογία του φωτός και της ατέρμονης αναζήτησης για την αλήθεια» (https://tinyurl.com/y9goxvn4). Συνδέονται νοητικά, αλλά όχι νοηματικά, επομένως μπορούν να διαβαστούν ανεξάρτητα. Τα βιβλία εμπίπτουν στην περιοχή της εκλαϊκευμένης επιστημονικής μυθιστορίας (μπορούν να διαβαστούν από μαθητές Γυμνασίου και άνω), χωρίς να λείπουν τα τεχνικά-επιστημονικά δεδομένα (χάριν πληρότητας) για τους πιο απαιτητικούς αναγνώστες των επιστημών. Μαζί με το νεοεκδοθέν «Στα βήματα του Homo Sapiens» έχουν ανατυπωθεί και τα δύο πρώτα βιβλία. Σε μια εποχή ημιμάθειας και παραπληροφόρησης αποτελούν το καλύτερο πνευματικό δώρο για μικρούς και μεγάλους που οδήγησε, οδηγεί και θα οδηγεί σε σχετικές συζητήσεις και αναζητήσεις.

    Μερικά από τα πολλά ερωτήματα που διερευνώνται στα βιβλία είναι τα εξής:
-Τι είναι το φως και ο ήχος;
-Τι είναι το CΕRN; Τι "μυστικά" κρύβουν τα σωματίδια του μικρόκοσμου;
-Τι είναι η βαρύτητα και οι μελανές οπές;
-Τι προβλέπει η Ειδική και η Γενική Θεωρία της Σχετικότητας που ανέπτυξε ο Albert Einstein;
-Υπάρχει εξωγήινη ζωή;
-Πώς θα είναι μια επανδρωμένη αποστολή στον Άρη και τι δυσκολίες θα αντιμετωπίσει το πλήρωμά της;
-Ποια είναι η αρχαιότερη φυλή στον κόσμο που παραμένει σχεδόν αναλλοίωτη μέχρι σήμερα;
-Πώς εξελίχθηκε ο άνθρωπος και οι επιστήμες;
-Ποια είναι η επικρατέστερη θεωρία για τη δημιουργία και εξέλιξη του σύμπαντος;

    Ευχαριστώ τους φίλους που στήριξαν το συγγραφικό μου έργο και αντιστάθμισαν, κατά κάποιο τρόπο, τα 7 χρόνια ατελείωτων ωρών έρευνας, συγγραφής, διορθώσεων, των ξενυχτιών, των αναγκαίων συμβιβασμών κτλ. Θα είμαι εδώ για να αναζητήσουμε μαζί την αλήθεια, διότι «μόνο μέσω της αλήθειας θα δούμε το φως που χαράσσει η γραμμή της γνώσης προς το άπειρο». Καλή ανάγνωση!

Αβραάμ Α. Αποστολακάκης, φυσικός, συγγραφέας, καθηγητής Φυσικών Επιστημών στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση

Τα βιβλία της τριλογίας, όπου αποτυπώνεται η αγάπη μου για τις Φυσικές Επιστήμες, τη συγγραφή και την εκλαΐκευση της Επιστήμης

Αρχική σελίδα

     Καλώς ήρθατε στο ιστολόγιο! Εδώ θα βρείτε πληροφορίες που αφορούν τις Φυσικές Επιστήμες, την εκπαίδευση, το περιβάλλον και γενικότερα οτιδήποτε προάγει τη γνώση και την αναζήτηση της αλήθειας. Μπορείτε να γράψετε σχόλια στις αναρτήσεις και να κάνετε και τις δικές σας προτάσεις!
Καλή περιήγηση!

Αβραάμ Αποστολακάκης

Φωτογραφία εξωφύλλου του blog: Ηλιοβασίλεμα στα παράλια του νομού Ροδόπης